Βέβαια πάντοτε μαχόμεθα κατά των παθών αλλά και κατά των δαιμόνων, όμως η συγκεκριμένη περίοδος της νηστείας προ του αγίου πάθους του Κυρίου είναι μια κατ΄εξοχήν περίοδος πνευματικού αγώνος.
Σύμφωνα με τη βιβλική καί πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας, οί δαίμονες ανήκαν αρχικά στίς τάξεις των ασωμάτων αγγελικών δυνάμεων καί δημιουργήθηκαν, όπως όλοι οι άγγελοι, άπό τόν Θεό. Ό Θεός, δηλαδή, από άπειρη αγαθότητα τους έφερε στην ύπαρξη, με σκοπό νά συμμεριστούν κι αυτοί, ως λογικά όντα, τή μακαριότητά Του.
Πλάστηκαν, λοιπόν, άκακοι καί αγαθοί, μέ ελεύθερη βούληση καί επιθυμία. Δεν υπήρχε ίχνος πονηρίας και ακαθαρσίας στή φύση τους, γιατί ό Θεός δεν δημιούργησε δαίμονες αλλά αγγέλους. Ποτέ, άλλωστε, δέν δημιούργη σε ό Θεός κάτι «κατ' ούσίαν» κακό· όλα τά δημιουργήματά Του ήταν «καλά λίαν» (Γέν. 1:31).
Ό αρχηγός των δαιμόνων, μάλιστα, ό Εωσφόρος, ήταν ό λαμπρότερος καί σοφότερος άπ' όλους τους αγγέλους. Παρ' όλα τά χαρίσματα, όμως, μέ τά οποία ήταν προικισμένος, έπεσε σ΄ ενα τραγικό καί συνάμα μοιραίο σφάλμα: Σκέφτηκε αλαζονικά ν' αναρριχηθεί στό θρόνο του Θεού, νά γίνει άπό μόνος του θεός, όμοιος μέ τόν Δημιουργό του. Δέν θέλησε, δηλαδή, ν' ακολουθήσει, όπως οί άλλοι άγγελοι, τό δρόμο της τελειότητας μέ τή μετοχή του στίς άκτιστες ενέργειες του Θεού, άλλα προτίμησε τήν αυτοθέωση, τήν ισοθεΐα.
Ή σκέψη του, βέβαια, αυτή σήμανε καί τήν καταστροφή του: "Επεσε σάν αστραπή άπό τόν ουρανό, όπως μαρτυρεί τό Ευαγγέλιο (Λουκ. 10:18). Κι ήταν ή πτώση του τρομακτική. Κατασυντρίφθηκε εξαιτίας της αλαζονείας του. "Εχασε τό υψηλό, ουράνιο αξίωμά του. 'Από φωτεινότατος αρχάγγελος έγινε σκοτεινότατος δαίμονας.
Ή τραγική αυτή πτώση περιγράφεται αλληγορικά, σύμφωνα μέ πολλούς πατέρες, άπό τόν προφήτη Ησαΐα, στην πρόρρηση του γιά τήν πτώση του βασιλιά της Βαβυλώνας: «Πώς έπεσε άπό τόν ουρανό ό Εωσφόρος, πού ανατέλλει τό πρωί; Πάνω στή γή συντρίφθηκε...Είπες μέσα σου: "Στον ουρανό θ' ανέβω, τό θρόνο μου θά στήσω πάνω άπό τ' αστέρια τ' ούρανοϋ... Θ' ανέβω πάνω άπό τά σύννεφα καί μέ τόν "Υψιστο όμοιος θά γίνω"» (Ήσ. 14:12-14).
Περιγράφεται, επίσης, άπό τόν προφήτη Ιεζεκιήλ στό θρήνο του γιά τήν καταστροφή του βασιλιά της Τύρου: «Ύπερηφανεύθηκε ή καρδιά σου καί είπες: "Θεός είμαι εγώ, κάθησα στό θρόνο του Θεού"... Έσύ ήσουν υπόδειγμα τελειότητας καί στεφάνι ομορφιάς. Ζούσες μέσα στην τρυφή του παραδείσου του Θεού. Φορούσες κάθε πολύτιμο πετράδι... "Ησουν άμεμπτος στή ζωή σου άπό τήν ημέρα πού πλάστηκες, ωσότου αμάρτησες... Επειδή ήσουν όμορφος, ύπερηφανεύθηκε ή καρδιά σου· έτσι, ή σοφία σου διαφθάρηκε μαζί μέ τήν ομορφιά σου. Γιά τίς πολλές σου αμαρτίες σέ πέταξα στή γη...» (Ίεζ. 28:2,12-15,17).
Πλήθος αγγέλων ακολούθησε τόν αποστάτη θεληματικά στην πτώση καί χωρίστηκε άπό τόν Θεό. Οί άγγελοι αυτοί, κατά τόν άγιο Ιωάννη τόν Δαμασκηνό, άνηκαν στό ένατο τάγμα, πού, μέ αρχηγό τόν Εωσφόρο, είχε αναλάβει τή φύλαξη «της περιγείου τάξεως καί της γης». Κατά τους αγίους, όμως, Ιερώνυμο καί Κασσιανό, προέρχονταν άπό διάφορα τάγματα, καί κατεξοχήν άπό τά τάγματα των Άρχών καί των Εξουσιών, σύμφωνα μέ τό λόγο του αποστόλου Παύλου: «Ουκ έστιν ήμίν ή πάλη προς αίμα και σάρκα, άλλα προς τάς αρχάς, προς τάς εξουσίας... προς τά πνευματικά της πονηρίας» (Έφ. 6:12). Ό Εωσφόρος, μάλιστα, κατά τή δεύτερη αυτή εκδοχή, ξέπεσε άπό τό τάγμα των Σεραφείμ. Μιά τρίτη εκδοχή θέλει ένα ξεχωριστό -δέκατο- αγγελικό τάγμα, πού ξέπεσε μαζί μέ τόν αρχηγό του (όσιος Πέτρος ό Δαμασκηνός). Τή θέση του τάγματος αύτού στον ουρανό θά τήν αναπληρώσει τό τάγμα των μοναχών, μέ αρχηγό του τόν Τίμιο Πρόδρομο (μοναστική παράδοση). Έτσι εξηγούνται, κατά τήν εκδοχή αυτή, ό ιδιαίτερος φθόνος καί τό άσπονδο μίσος των δαιμόνων εναντίον της ίσάγγελης μοναχικής πολιτείας.
Γεγονός, πάντως, είναι ότι άπό τους αποστάτες άγγέλους δημιουργήθηκε ένα νέο τάγμα, τό τάγμα των πονηρών πνευμάτων, των δαιμόνων.
"Αν καί οί δαίμονες συνειδητοποίησαν αμέσως ότι μέ τήν ανταρσία τους δέν κατόρθωσαν νά γίνουν «λησταί Θεότητος» (Τατιανός), ωστόσο δέν μετανόησαν. Παρέμειναν αντίπαλοι καί εχθροί του Θεού (Ματθ. 13:39). Μήν μπορώντας, όμως, νά βλάψουν τόν ίδιο τόν Θεό, στράφηκαν εναντίον της δημιουργίας Του καί κατεξοχήν εναντίον του άνθρωπου, πού ήταν τό τελειότερο επίγειο δημιούργημα Του.
"Ετσι, μέ πονηρό καί ύπουλο τρόπο, προκάλεσαν τήν ανθρώπινη τραγωδία. Κατάφεραν, δηλαδή, μέ δόλωμα τήν ισοθεΐα (Γέν. 3:5), ν' απογυμνώσουν τόν άνθρωπο άπό τή θεία χάρη καί νά τόν βγάλουν άπό τόν παράδεισο. Καί φυσικά, μέχρι σήμερα, κύριο μέλημα τους είναι νά τόν κρατούν μακριά άπό τόν Θεό, εμποδίζοντάς τον νά επιστρέψει κοντά Του άπό τό δρόμο πού γιά χάρη του άνοιξε ό Χριστός, μέ τήν ενανθρώπηση καί τή θυσία Του.
Οί δαίμονες, λοιπόν, αφότου έγιναν «οικεία δουλήσει» κακοί -μολονότι είχαν γευθεί πλούσια τή χάρη, τήν αγαθότητα καί τή μακαριότητα του Θεού-, έχασαν κάθε ελπίδα μετάνοιας καί επιστροφής: «Μετά γάρ τήν έκπτωσιν ουκ έστιν αύτοίς μετάνοια, ώσπερ ουδέ τοις άνθρώποις μετά τόν θάνατον» (άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός).
Σύμφωνα, ωστόσο, μέ άλλη πατερική εκδοχή, «πρίν άπό τήν πλάση του άνθρωπου, υπήρχε κάποια δυνατότητα στο διάβολο νά μετανοήσει. Αφότου, όμως, δημιουργήθηκε ό κόσμος, φυτεύθηκε ό παράδεισος, πλάστηκε ό άνθρωπος, δόθηκε ή θεϊκή εντολή καί ακολούθησε άπό φθόνο δαιμονικό ό "φόνος" του τιμημένου πλάσματος, άποκλείστηκε ολότελα τό ενδεχόμενο της μετάνοιάς του» (Μέγας Βασίλειος). Ό άγιος Κασσιανός διατυπώνει ώς εξής τήν άποψη αυτή: «Τό πρώτο αμάρτημα τοϋ διαβόλου ήταν ό εγωισμός καί αυτό του στοίχισε τήν πτώση. Δεύτερο αμάρτημά του ήταν ό φθόνος εναντίον του άνθρωπου, πού μόλις είχε πλαστεί καί είχε δεχθεί τήν κλήση γιά μιά δόξα ίδια μ' αυτήν πού εκείνος απολάμβανε πρίν άπό τήν πτώση του. Τό πάθος, λοιπόν, του φθόνου βρήκε τό διάβολο, όταν ακόμα είχε τή δυνατότητα νά σηκωθεί καί ν' ανοίξει διάλογο μέ τόν άνθρωπο. Ή δίκαιη, όμως, απόφαση του Θεού τόν γκρέμισε οριστικά. Δέν θά μπορεί στό εξής νά ορθοποδήσει ούτε να στρέψει το βλέμμα του προς τά πάνω».
Αν, πραγματικά, μπορούσε νά μετανοήσει ό διάβολος, ό Θεός θά οικονομούσε τή λύτρωσή του, όπως οικονόμησε καί τοϋ άνθρωπου τή λύτρωση. Δέν τό έκανε, όμως, γιατί ή φύση του είχε πιά οριστικά διαφθαρεί. Καί είναι γνωστό, πώς ή δαιμονική φύση είναι τελείως διαφορετική άπό τήν ανθρώπινη. Ό διάβολος, δηλαδή, «ώς πνεύμα είναι άσύνθετος. Δέν διαιρείται σέ μέρη ή φύση του. "Οταν θέλει καί ό,τι θέλει, τά θέλει ολόκληρη ή ουσία του... Με τή θέληση του τό πνεύμα εκφράζει τό είναι του, τό βάθος της ουσίας του. "Οταν, λοιπόν, ελεύθερα αποστάτησε άπό τόν Θεό, δέν έφθάρη μονάχα ή βούλησή του, άλλα καί ή φύση του, μέ τήν οποία εκείνη ταυτίζεται... Τό χάλασμα ήταν ολοκληρωτικό καί τέλειο... Ό αγαθός άγγελος έγινε κακός, χωρίς νά έχει στό εξής τή δυνατότητα μετάνοιας και επιστροφής στον Θεό» (καθηγητής Ά. Θεοδώρου).
Ό άνθρωπος, αντίθετα, μετά τήν πτώση του είχε δυνατότητα μετάνοιας, γιατί ή φύση του δέν ήταν απλή. ΄Ηταν σύνθετη άπό ψυχή καί σώμα. Ή ελεύθερη βούλησή του μπορούσε νά επηρεαστεί καί άπό εξωτερικούς παράγοντες, πράγμα πού συνέβη μέ τήν πτώση του: Δέν έπεσε άπό μόνος του, όπως ό διάβολος, άλλα παρασύρθηκε. Γι' αυτό μετάνιωσε πικρά, ελεήθηκε άπό τόν Θεό καί μπόρεσε νά επιστρέψει «εις τό άρχαίον κάλλος» μέ τήν ένανθρώπηση του Χριστού.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου