TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ (ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΔΥΣΗ)

Η Δύση, όπως είναι συνηθισμένη στη δική της μορφή του Χριστιανισμού, δύσκολα μπορεί να καταλαβεί πως οδηγά η ορθόδοξη πίστη τις ψυχές των πιστών, πως τις εξυψώνει για τη ζωή. Οι δρόμοι της είνε πολύ διαφορετικοί απο τούς δρόμους που ακολουθά ο δυτικός (παπικός) χριστιανισμός. Η Ορθοδοξία δεν διαπαιδαγωγεί τον λαό με λόγους απο τον άμβωνα και με την διδασκαλία της καλής ανατροφής, αλλά, προπάντων και πρίν απ όλα, με την πνευματική καλλιέργεια, με τη λειτουργία προπάντων, με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Είνε μια θρησκεία κυρίως λειτουργική. Η Ορθοδοξία εξυψώνει τον λαό, όχι με παραγγέλματα καλής συμπεριφόρας, αλλά με τα παραδείγματα της ζωής των αγίων και με την αγιότητα. Το κέντρο της θρησκευτικής ζωής είνε για την Ορθοδοξία η προσευχή, η ομιλία με τον Θεό, κι όχι κάποια πειθαρχία στη ζωή. Αυτή η αντίληψη της Ορθοδοξίας κάνει ώστε να είνε, απ όλες τις μορφές που πήρε ο χριστιανισμός, η πειό ξεκολλημένη από τη ζωή της γής κι από τα κοσμικά πράγματα, γιατί περισσότερο από τις άλλες, πιστεύει πως ο άνθρωπος είναι προορισμένος για τη ζωή την αθάνατη. και γιατί, περισσότερο από τις άλλες, διατήρησε τούς δεσμούς της με την παράδοση των πρώτων χριστιανών, και τη συνεχίζει. Ο Καθολικισμός (παπισμός) και ο Προτεσταντισμός έχουνε γίνει θρησκείες πολύ πολιτισμένες, πολύ συμμορφωμένες με τα κοσμικά πράγματα τούτου του κόσμου. Την Ορθοδοξία όμως ότι συντείνει στήν (γήινη) κοσμική οργάνωση και στην πολιτισμένη ζωή, δεν αναπτύχθηκε καθόλου, απόμεινε στάσιμο. Η Ορθοδοξία δεν στηρίζεται τόσο απάνω στην πειθαρχία, στην ιστορική της δράση και στον λογικό οπλισμό της για να καταχτά και για να υπερασπίζεται τον εαυτό της, παρά στα δώρα που έχει της θείας χάριτος και στην δύναμη της προσευχής. Η Ορθόδοξος ευσέβεια και εσωτερική ζωή εκδηλώθηκαν με τρόπους που εξασφαλίζουν την εν πνεύματι και αληθεία προσκύνησιν του Θεου, όπως τη δίδαξε ο Κύριος στην υπέροχη εκείνη στιχομυθία του με τη Σαμαρείτιδα. Αυτοί οι πολύμορφοι τρόποι είναι ακριβώς ότι λέμε παράδοση. Αντιθέτως, στη θρησκευτικότητα των Λατίνων, πιο πολύ των παπικών και λιγότερο των διαμαρτυρομένων ο Κόσμος, η Σάρκα και ο Διάβολος έχουν αποτυπώσει αρκετά σαφώς τη φοβερή και φρικτή τους σφραγίδα. Η Δύσις έχει απο αιώνες ξεφύγει σε βαθμό κάθε άλλο παρά ανεπαίσθητο απο την εν Χριστώ αληθεία και ζωή και το γεγονός αυτό καθρεφτίζεται στόν μυστικισμό και τη λειτουργική επιφάνεια της Παπικής αλλά και της Διμαρτυρόμενης <<Εκκλησίας>>. Στίς μορφές που παίρνει η δυτική ευσέβεια, καθώς και στό περιεχομενό της, βλέπει κανείς απομάκρυνσιν από την αληθεία της Αγίας Γραφής ακόμη και την ιστορική αλήθεια, όπως μαρτυρούν τα δείγματα της εκκλησιαστικής ζωγραφικής καθώς και απο την πνευματική καθαρότητα. Ο Απόστολος Παύλος διακρίνει τρείς καταστάσεις του ανθρώπου, η τελευταία από τις οποίες και μόνον αυτή είναι η καταστάσις της εν Χριστώ αναγεννήσεως. Ο μέγας απόστολος ομιλεί περί σαρκικού, ψυχικού και πνευματικού ανθρώπου. Στήν Ορθοδοξία ο πνευματικός άνθρωπος κρατείται χωρισμένος και απρόσβλητος από τα ίχνη και τις επιδράσεις του ψυχικού και του σαρκικού ανθρώπου. Ο Ορθόδοξος μυστικισμός είναι ένας καθαρώτατος χώρος, που κατοικείται απο τον πνευματικό άνθρωπο και τίποτε δεν θυμίζει σ αυτόν τον χώρο τον τρόπο του σκέπτεσθαι και αισθάνεσθε, που συναντάται στόν σαρκικό άνθρωπο και ψυχικό άνθρωπο. Αντιθέτως, ο δυτικός μυστικισμός είναι μια μισοσκότεινη περιοχή, όπου όχι απλώς η φωτισμένη χριστιανική διάκρισις, αλλά και η θύραθεν ψυχανάλυσις μπορεί να διαπιστώση την παρουσία υλόφρονων αντιλήψεων, τη ροπή πρός τα γήινα, την ανάμιξη του ερωτισμού με τις πνευματικές εξάρσεις και τέλος μια τάσι πρός το θανάσιμο και το τερατώδες. Αυτά όλα στήν αγιογραφική και την πατερική γλώσσα συνοψίζονται στίς τρείς λέξεις πού αναφέραμε παρά πάνω, στόν Κόσμο, τη Σάρκα και τον Διάβολο. Ο κόσμος εισελαύνει στη νοοτροπία και το μυστικό βίωμα των λατίνων από χίλιες δύο ρωγμές της θρησκευτικότητός των. Είναι γνωστό, ότι ο δυτικός χριστιανισμός αρέσκεται να περιορίζη την έννοια του Ιησού και του έργου του στα γήινα πλαίσια εκφράζοντας αυτή την αντίληψι με την πρός το κράτος σύγχισι της Εκκλησίας (Παπισμός) και με την αναγωγή των Ευαγγελικών διδαγμάτων σε απλή ηθικολογία και κοινωνική δραστηριότητα (Παπισμός και Διαμαρτύρησις). Η Ορθοδοξία αντιθέτως, αποτραβά από τον κόσμο τον άνθρωπο και συγχρόνως μεταμορφώνει τον κόσμο ως κτίσι διαποτίζοντάς τον με το άκτιστο φώς του Πνεύματος. Η σάρκα εξ άλλου αναδίδει κι αυτή τις αναθυμιάσεις των παθών της στήν εσωτερική ζωή και τις λειτουργικές επιφάνειες της δυτικής χριστιανοσύνης. Ο σαρκικός άνθρωπος αναμιγνύεται με τον πνευματικό αφού σκοτίσει και τον ψυχικό άνθρωπο, στόν χώρο του οποίου κυρίως περιορίζονται οι εκφάνσεις του θρησκευτικού βιώματος. Η σάρκα, στόν χριστιανισμό των λατίνων, δεσπόζει πιο εκτεταμένα στη μουσική και τη ζωγραφική, όπου δεν αφήνει καθόλου τόπο στίς λάμψεις του Πνεύματος. Τέλος ο Διάβολος ο ίδιος με την τάσι πρός το θανάσιμο και το τερατώδες εμφανίζεται μες από την γοτθική αρχιτεκτονική,__ για να περιορισθούμε σε μια εκδήλωσι της δυτικής θρησκευτικότητος,__όπου ωρισμένοι μελετητές της Τέχνης διείδαν και ψηλάφησαν ενα είδος Σατανισμού, που τον ανίχνευσαν στούς κόλπους των μεσαιωνικών συντεχνιών από τις οποίες προήλθε η γοτθική τέχνη. Αυτή η ίδια τάσις φαίνεται έκτυπη ακόμη και σε σημερινές δυνατές προσωπικότητες της παπικής εκφράσεως, όπως ο Παύλος Κλωντέλ, πού ο ίδιος χαρακτηρίζει κάπου τον εαυτό του <<σκληρό σαν τη κόλασι>>. Σωστά. Γιατί το έργο του έχει πράγματι εδώ κ εκεί μια άγρια και ογκώδη μεγαλοπρέπεια, που δεν μπορεί καθόλου να εξηγηθή ως προερχόμενη από τις πηγές της χάριτος. Αυτές τις λίγες γραμμές χαράξαμε με την ελπίδα οτι ίσως μερικοί από τούς θεολόγους μας θα σκεφθούν κάπως πιο έμφοβα και πιο βαθειά για τη σημασία που έχει η με κάθε τρόπο διαφύλαξις της Ορθοδόξου μας παραδόσεως από τούς επηρεασμούς της Δύσεως. Οι καινοτομίες, που εμπνέονται από τα πρότυπα των λατίνων και που πάνε να γίνουν καθεστώς ατην Εκκλησία μας, δεν είναι υπόθεσις καθόλου ελαφρά. Το Ορθόδοξο βίωμα είναι ύψιστη, υπερφυσική και καθαρώτατη κατάστασις, στό επίπεδο του πνευματικού ανθρώπου, όπου δεν έχουν μέρος ο σαρκικός και ο ψυχικός άνθρωπος. Όσοι απο τούς εργάτες της Εκκλησίας μας δεν αγαπούν την Παράδοσι και δεν αγωνίζονται με ζήλο πύρινο γι αυτήν, αποδείχνουν έτσι οτι δεν πατούν επάνω στο έδαφος του Πνεύματος, όπου συγκροτήθηκε και ζή ο θεσμός της Εκκλησίας, αλλά βουλιάζουν στα επίπεδα του ψυχικού και του σαρκικού ανθρώπου, όπου το Πνεύμα αμαυρώνεται και απωθείται απο την παρουσία του Κόσμου, της Σάρκας και του Διαβόλου. (Περιοδικό ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΡΙΘ. ΦΥΛΛ. 22)